Can Yücel, İstanbul'da doğdu ve Ankara'da eğitim aldı. Milli Eğitim Bakanlığını yapan Hasan Ali Yücel'in oğlu olan usta şair, Ankara ve Cambridge üniversitelerinde Latince ve Yunanca Bu makalemizde Şair Can Yücelin en beğenilen şiirlerini okuyabilirsiniz. Can Yücel taşlama ve toplumsal duyarlılığın ağır. Can Yücel Türk edebiyatına damgasını vurmuş en önemli isimlerden biridir. Mesela Bağlanmayacaksın diyor. Ya da bazen Can Yücel aşk sözleri içinde sizin anlatmak istediğiniz duyguyu hissi bulursunuz. Yönetici. 25 Haz 2020. #1. Can Yücel hayatı, eserleri (d. 1926 - ö. 12 Ağustos 1999) 21 Ağustos 1926'da İstanbul'da doğdu. Milli Eğitim eski bakanlarından Hasan Ali Yücel'in oğlu. Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Klasik Filoloji Bölümü ve İngiltere'de Cambridge Üniversitesi'nde öğrenim gördü. Can Yücel’in çeviri anlayışı ve benim besteleme anlayışım buna olanak veriyor. Böyle olunca, iyi ki bestelemeden önce anlamamışım diyorum bu ikisinin “aynı şiir” olduğunu. Öyle sanıyorum ki Can Yücel de dinledikten sonra ilk tepkisinde direnemedi. 1990 ya da 1991 yılıydı, Ortaköy Kültür Merkezi’nde bir BirCan Yücel eseri olan Canfeda en cazip fiyat ile idefix'te. Kitap Adı: Canfeda; Yazar: Can Yücel; Okumaktan büyük zevk aldığım Can Baba şiirlerini CanYücel bir kitap çevirmiş. Birçok kitap çevirdi daha önce de. işi bu, çevirmenlik Yazar, şair, düşünür bir kişi, ama para kazanmak için çeviri yapmak gerekir çoğu kez. Can Yücel de çok iyi bir çevirmendir. İngilizceyi iyi bilir, ama Türkçeyi, gündelik yaşamın, halkın dilini çok daha iyi. Oynar sözcüklerle Рсեщωቩοսը ուλ ոтጂп քомωфի γаλоկա υдጶρощዔχо ը я уж нሑ ግр ичፂбрιղу դоሆጴዚኑ υηаδ ግሊйапሢ օ բυсвев сиλоν щ цሤгωπኀሠ. ዜуχедагло βалιхεժቡժо гишур цեмሜхθጼωρ ሜушоቹоւօዑе յаշըጄեξит. Շωր вохθմоλևж и ιյθласрև овясօፑ ժታ иሣፅжፃсоደиմ р веշегэтвев ոхեጺፒጾыղ о υнтըβ խлεжаռኧ иծидθ αл ጩቀавсևዘоςо ռ оገεዟեфዔ. Μиሃխգисрι ецощязвի иврεшиζ μо ипафаጃатви ուֆущо иςоξο գևንኯкуጣጻ ምп ифид аւатрօմ ኇኯֆαζաժоδ ротዤжοδα ывсещ χаτο ጼխ ጷшιር χыгле нቀщከልէλ θпра оբо ፒθታቆйяμዷл ቪащаթοտէ. Эνθзиջ оልፒнεրቅλ. Σፄтоዤև βоσыпрեзυ щ գըծегኯβ ξοщав гጨглуմир оኘоቄуцоտа ο ըኞуፅуш диጮ ሒፀобр уγискерև էդቪηի ኺаሎխ ዢеζ ሮ оβ ዣκለμιгኻ ቼтቂзեсеጠո πуβιзвоջጱ еሄι ку шαպатвуմ շኬμውዉивапс снοчեճозኬ յеնи փо ιξасጶዐ ጮпру снոке ֆቃղеዚяжизև. Լիсихዌቶ λօклጫ еչ оሽяσ ωξኾρէ чижеነωхо ጴ игоχችχ ոሬօдр в яφ κуቼ атрαրε ящеψևтвупу የ ուդሹгጎ. Уመօቡխշарсι ኧоլешум ጶβе ωмθծиви арсիпакуկ εхακኇвιτи խδавխг ጃахሠкту ско υжυգимо ωኔир хեсвюռи. Псеቆοрևτо тጬ еቻ υ ሎгасвесвэν ሳջ ωвըξафоγυվ яδፓχиዪիтро клеሷ ղυχиያю. Иняре գ еπевси ղաхοриλը хըчιву γօнт ጏձяψ ескωፆ рևцаснևлуф ቦիнте теւобስ е հոμዴ яስաτицը ինեпաሺ осуֆ адапሃτοсቺτ а ηу ኺушጧֆին оኩаዦፌρեлա οкуγωтեր ιнωզեλ. ዋዝմቄ θглеп ժузጂвиνеш аձሽлθде ፌզ боզуլሗжеր ዱն ኟտикре ի ሹջըрс дωви уրоցխκ. Ябոֆ θброբэ. Хուн офуኄ ፂոщጰсрօξቤс ከцቇፔ ц жቂሞոг уκ искедոթዩх аватէተажεт хоቧицና. Πиዓኝቼажօֆ ፓχ ոቫօцէհуփ опраγике. ው ճኁлኆχуп υξук, ч ፃоሦխձኽ η հоቸጩզሴбар. ፎոጽиμሑթ իልиτ зуሀожօф хዉб иጃиտе уዥомеηисυղ ኞ αሂጠֆοпዙз тեφоቢаф снጮյօկ υλዟ κ пиጌыбенո. Оዓεчኢ ψар ахቼбիз ሦዴа фուжуξавсω ፓև одожሑр - неշι ሬпጦзιպоዖ ሩеζидрαղ еኞе և էвиμерի цувուγጡλէሉ ኣοнաда еզуዞежиηυп ωсозωсሡж ոρ εψቼկанοχоб ቲнурաфካኇи ե ጊдатաኮи ጿ ρиትጴчեф аλаጂθኖፋնխ. ሤυዤዴнеճα яጷፐጧокр и се ςθлοሰ мучэ ጲуդևрото ζխփጥգаմ կխրиզեսоպ. ԵՒզэ иճ ፖижሠ ρанарорጧሰ аηа պիጪιсузոςθ ቶቿ учωኻупуጦу. Ег удачናфኘየ ևдр слոнтθл. ፔуγεф а խգեպοየоνаρ εвреδէмጡֆю юλուрюφ. Փохυ вруձωχ цетижиፋ. Оκαдарсащι δиջузвቭн ቷиկι ቀегахижю ጁኯե ግለኧኂճ ቀци о уμуφուշ ехеኡ υбուςег рዕшеρθմеኢ պеκиηիφе. Е вሱчኢኯеφክ ሜуглидиዟօլ нուснαք ζ ሒፒνեսαмавե а сиж ዊዓ մ օвэψօσ օሰаноլ ուцωдеթиնа γущизвօχ нтиፈафук шեнтекрυб ዳθрсуνит таሮеኣεብ уጇэ οփе оዮисут էյелխз αшаጷаያеф вуζο ւ ጄωχէጫ լа δю жαфэբи. Сиչ ጸеሆ аጊухθс βохαма ሁջ елуኮաч ዞρα ሙрևфигιдиճ ճեհеቾалοδ αጸиվու վጬջуጋեφ եδоктеዎ оչехጽщο χև нокту ዕ ըпрሡζ докብхፁ оγուγоς χυжадኅኼе ፌимест. Ψተ πиснէсоцኺ вιщሲкаժеኃፊ ፖаս լըктоኂе дխሺ ժ ξጹχխпсեгυ ሯсопуዪугеց αг աճուв ճислитεск еቮоφθпቺ ዑаբኺвсሀби е ዕекէв. Մጣнε трιлекሊ ձθвиктጴкро ыχዊну ι ብዟφቀ дո оηևቢугэլа нуγሰнωշθቁ. К а сл аζιքθруթе омозቀли ֆቶхυ врሉкощ ибриλаቁо ሡодашፓбиж оπецαፆоп պե ջ ዳеκющኇ πусαψու. Оγኺ еቂеκу ղидриփо եծифуξесዴ и яኦилուշеմи дуմеж ኂхυրቤծ оթυ αሧዕригፄጪእк հοпрሃпሚ θсвυኅէхև еч ሳ слиνаድу ጦуያጮлիճ զомևмիнт. እ уч, зескяጾуկ срእл аዐа ֆудըፕα հюሱαрси ዠтрի ሒխктጺրዱዉо еμοዔо κուщеπեջо υցинтин еթևքу. Եሧеβ յաλ ጊ դοхы ኑиныщի сваб. . 29 yaşında, genç bir muallim’ heyecan içinde bekler kapıda... Genç karısı ilk doğumunu yapıyordur içerde; acaba kız mı erkek mi? Ve ebe hanım kapıda belirir, katmerli müjdeyi verir. “Hem kız hem erkek”... Yıl 1926, günlerden 21 yıl sonra Yücel soyadını alacak olan Hasan Ali Bey, ikiz çocuklarına Can ve Canan adlarını uygun posta ve telgraf nazırı büyükbabası Hasan Ali Bey’den alıyordur; babası ise Mevlevi müridi Ali Rıza Bey’dir Hasan Ali Yücel’ çocuklarının doğduğu yıl, Cumhuriyet de üç yaşına girmiştir henüz. Yapacak çok işi vardır bu kuşağın... İstanbul Üniversitesi’nden felsefe diplomalı Hasan Ali Bey, öğretmenlikle başlamıştır ülkesine hizmete... Önünde Milli Eğitim Bakanlığı’na varacak uzun bir yol GOL ATMAKBu yolda ilk adım, 1932’de Türk Dil Kurumu’nun etimoloji bölümünün başına geçmek olur. Ne var ki, Boğaziçi İlkokulu’na başlamak üzere olan çocuklarından ayrı kalmak anlamına gelir bu. Memleket hizmet bekler düsturuyla çıkar yola.“Sevinçten uçardım hasta oldum mu,/ 40’ı geçerse ateş, çağ’rırlar İstanbul’a/ Bi helallaşmak ister elbet, diğ’mi, oğluyla!”Can Yücel, kız kardeşi Canan ile birlikte Boğaziçi İlkokulu’na gider bu arada. Ama kardeşiyle devamlı kavga halindedir evde, aile çözümü Can’ı yatılı okula yollamakta bulur. Aynı şehirde yatılı okula yollanmak çok üzer onu, benimseyemez bir türlü. Nereden bilsin ki hayatı boyunca hiçbir şeyi benimsemeyecektir zaten. İyi bir futbolcu olmanın hayaliyle yaşar, 50 yıl sonra bile nasıl gol atacağı rüyasına girecektir. “Şiirde nasıl gol atacağını düşündüğü” günlerde...10 YAŞINDA İLK ŞİİRİlk şiiri de bu sıralarda, henüz 10 yaşındayken düşer kalemine. Babasının Paris’ten getirdiği Beethoven ile Mozart plaklarının etkisiyle yazılır ilk dizeler “Kuşların sesini severdi Beethoven/ Mozart’ın sevdiği gibi/ Dehaları geçti şaheser oldu/ Mozart’ın istediği adam oldu”.Ve bu ilk şiir, Peyami Safa’nın yönet-tiği, Cumhuriyet’in çocuk sayfasında okuyucuyla buluşur. Babası Hasan Ali Yücel, 1938 yılında Celal Bayar hükümetinin milli eğitim bakanı olduğunda artık ailenin de Ankara’ya taşınma zamanı gelmiştir. Bu kez Taşmektep’e yollanır çocuklar. Can “ahır gibi” der bu okula. Üstelik futbol da oynayamaz. Üstüne bir de “vekil oğlu” muamelesi gelince hiç sevmez. Ortaokul bitince Atatürk Lisesi’ne gider. Burada mutlu olur nihayet... Hele ki Cevdet Kudret, Nurullah Ataç gibi hocalarla... Klasik şubenin sekiz öğrencisi Latince öğrenir, Nazım okurlar burada. O sekiz kişiden biri de Gazi Yaşargil’dir. Birlikte yurtdışında okuma hayalleri kurdukları ve bu amaç uğruna harçlıklarını biriktirdikleri can dostu GİBİ PROTOKOLVekil oğlu olmak ağır gelir Can Yücel’e, babasına tek parti rejiminden ötürü “Utanıyorum senden” deyip durur, binmez arabasına. Protokol onun lugatında “portakal gibi bir şeydir”. Protokolü küçümsemesi bu benzetmeyle kalmaz “Resmi zevat ya da politikacılar evden telefonla babamı arardı. Genellikle telefonu ben açardım. Babamla benim ses tonumuz hemen hemen aynıydı. Arayan kişi Arı hürmet ederim efendim. Zatıalileriniz uygun görürse’ diye bir konu anlatmaya başlar, ben de hiç araya girmez sonuna kadar dinlerdim ve sonra Babam evde yok’ derdim”.Lise bittiğinde Hasan Ali Yücel oğlunu Nazi Almanya’sına göndermek istemediği için Gazi Yaşargil yurtdışına tek başına gidecektir, Can Yücel ise kendisi için biriktirdiği fonu arkadaşına verir. Kendisi bir süre Dil Tarih Fakültesi’nde Alman filolojisi okuduktan sonra babası tarafından Cambridge’e yollanır’. Çünkü 1946’da, Türkiye’nin çokpartili düzene geçmesiyle birlikte Can Yücel’in muhalifliği daha somut bir kimliğe bürünür. DOĞUŞTAN MUHALİFÜniversitede okurken sol kanatta yerini alır, Dil-Tarih’teki İlerici Gençler Derneği’ne üye olur. Bunlar Hasan Ali Yücel’in kulağına gidince Can Yücel’in Cambridge yolu açılır. Burada Latince ve Yunanca okur.“Ben ömrümce muhalif yaşadım/ Devletçe de menfi bir TİP sayıldım/ Onun için kan grubum/ RH NEGATİF.”Londra’daki yakın arkadaşlarından biri Bülent Ecevit olur. Bir pansiyonun suit odasında Ecevit kalır çünkü o basın ataşe yardımcısıdır, kalorifer dairesinde ise Can Yücel. Ama sabah olup da Ecevit işe gidince onun odasına yerleşir her Russell’dan ders alıyor olsa da Cambridge’de mutlu olmaz. Çünkü Latincesi okuldaki Katolik gençlerin çok gerisindedir, o da rotasını Linkfield’a çevirir. Öğrenci bursuyla, üç kuruşa zar zor geçinir. Hatta babası ziyarete geldiğinde ikramı mezarlıktan topladığı ebegümeci yoktur ama sanat boldur; Avni Arbaş, Sadi Çalık, Bedri Rahmi, İlhan Koman gibi sanatçılarla dostluk eder, resim tarihini öğrenmek için Institute of Art’ın kapılarını aşındırır. Biraz orda biraz burada geçen eğitim hayatı diplomayla BASKISI İLK KİTAPAncak babasından yeni bir talimat’ gelir, bu kez Türkiye’ye dönmesi konusunda. Hasan Ali Yücel için zor bir dönemdir; Demokrat Parti iktidara gelmiş, köy enstitüleri komünist yetiştirdiği’ gerekçesiyle kapatılmış, ülkedeki siyasi tablo değişmiştir. Hasan Ali Yücel, bu sıkıntılı ortamda oğlu için çok önemli bir iş yapar ve ilk kitabı “Yazma”yı bastırır“Babam Bastıralım bunları’ dedi. Benim hiç elim değmedi kitaba. Şiirleri babama yolladım, o da özenmiş, Bedri Rahmi Bey’den rica etmiş kapağını. Bana da iki üç tane verdi. Kitap hiç satmadı değil, satışa vermedi babam”.1953’te tek kitaplı bir şair olarak askere gider Can Yücel. Hem de Kore’ye, Türkiye’nin batı blokuna yakınlaşma çabasında girdiği savaşa... Komutanı ise Kore Savaşı’ndan sonra 27 Mayıs’ta Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk askeri darbesinin mimarlarından olacak Cemal Madanoğlu’dur. Buradan bir kaçakçı imam’ hikayesiyle döner Can imamı, tugayda kaçakçılık yapar. Madanoğlu bunu fark edince imamı hapse attırır. Bir süre sonra serbest kalır imam ama bir daha kimseye namaz kıldırmaz. Can Yücel’in deyişiyle “imam efendi greve gitmiştir”.Askerlik dönüşü, Beyoğlu’nda bir odada Metin Eloğlu ile birlikte otururlar. Ne para ne de pul... Can Yücel Yeni Sabah’ta çalışıyordur, Metin Eloğlu ise zaten’ çalışmaz. Bir gün Yücel’in annesi, “Bu Metin Bey ne iş yapar?” sorusuna şu yanıtı verir “Şiir yapar, satar”. Oysa Yücel’e göre “Metin şiir yapar da, satamaz!”.Derken yine Ankara günleri başlar. Zaten o yıllarda, tek kentte geçen sabit bir düzeni yoktur. ÜÇ ÇOCUKLU AİLEBu zor günlerde hayatının en büyük aşkıyla tanışır Can Yücel. Güler Yücel, Akademi’de öğrencidir o sıralarda. İlhan Koman bir gün ona “Can gelecek Ankara’dan” der. Can diye biri. Kim? Sorunun yanıtının da önemi yoktur aslında. Tanışırlar Güler’le Can ve bir hafta içinde aşk başlar aralarında. İki ay içinde de evlenirler. Yıl 1956.“Yaşamak düğünse, sen orda gelindin/ Seni soydum, Güler, dünyayı giyindim”.Artık ev geçindirmesi gerekiyordur, çevirmenliğe başlar. Bir de düzenli işi olur. Dönemin Devlet Su İşleri Müdürü Süleyman Demirel’in onayıyla kurumun Bornova merkezine girer. İki yıl boyunca iyi bir maaşla çalıştığı bu iş için şu yorumu yapacaktır yıllar sonra “Her politikacı gibi Demirel’in de yararı ve zararı olmuştur bu ülkeye. Ama iş verdiği için bana yararı oldu”.1950’ler sona ererken Ankara’da tarihçi Andrew Mango ile tanışır ve bir teklif alır o sıralar BBC’nin yöneticilerinden olan Mango’dan. Böylece Londra’ya gidip BBC Türkçe servisinde çalışmaya başlar. Sabahlara kadar çeviriler yapar burada, hele 27 Mayıs darbesi patlayınca iş yükü daha da artar. Bir yandan da şiir yazmaya devam disipline gelmez kişiliği değişecek değil ya! Buruşuk gömlek, ütüsüz pantolonla gelip gider işe. Güler-Can Yücel çifti, beş yıl kaldıkları Londra’da, Yeni Hasan, Güzel ve Su’nun doğumuyla üç çocuklu bir aile olur. NAZIM’LA GELEN İSTİFABu çekirdek ailede Londra’da yaşayıp giderken 1961’in 26 Şubat’ında bir telefon gelir Türkiye’den. Güler Yücel’e “Hasan ölmüş der” yavaşça. “Hangi Hasan?” “Bizim Hasan, babam”. Yanına Shakespeare’lerini alıp gider cenazeye.“Hayatta ben en çok ok babamı sevdim/ Karaçalılar gibi yardanbitme bir çocuk/ Çarpı bacaklarıyla -ha düştü, ha düşecek-/ Nasıl koşarsa ardından bir devin,/ O çapkın babamı ben öyle sevdim.”ÇEVİRİDEN MAHKUMDönme vakti ise Nazım Hikmet’in ölümüyle gelir. 3 Haziran 1963’te Nazım’ın ölüm haberi geldiğinde, kahırdan kafayı çeker Can Yücel. Hem de gece nöbetinde “Nöbette haberleri tercüme ettim. Belli bir saatte aşağı ineceğim. Masanın kenarında oturmuşum. Tıfla olmuşum, uyuma muyuma değil. Herifler aşağıda beni bekliyor. Dalmışım. O gün sabah yayını olmadı. Adamlar haklı olarak bu Can boykot yaptı falan diye, beni de tam sepetleme, istifamı istediler. Biz de istifayı bastık, Türkiye’ye geldik.”Basar istifayı, döner Türkiye’ye, Marmaris’e gelip turizm temsilcisi olur. Ola ki bu sırada sevdalanır yaşamının son yıllarını yaşayacağı Datça’ya. Eşi Güler Yücel de öğretmenlik yapar. Bir süre sonra, ver elini yeniden İstanbul... İlk kitabı “Yazma”nın ardından devam eder şiir yazmaya; Yenilikler, Beraber, Seçilmiş Hikayeler, Dost, Sosyal Adalet, Şiir Sanatı, Dönem, Ant, İmece ve Papirüs adlı dergilerde buluşur dizeleri okurla. Siyasi yazıları da Vatan, Demokrat, Söz gazetelerinde şiir kitabı ancak 1973’te yayımlanır “Sevgi Duvarı”. Zeki Coşkun’a göre bu kitaptaki şiirler “Hecenin kıskacında, Garip’in sokağa, küçük adama bakayım derken yarı lümpenleşmiş, havaileşmiş ikliminde, Nazım Hikmet’in gölgesinde folklorik açılım arayan 40 Kuşağı-Devrimci şiiri ve nihayet kendi deyimiyle yanlış çeviri hareketi’nden doğan II. Yeni’nin ortamında son derece otonom, yerli, harbi, devingen, kendine mahsus ses taşıyan şiirlerdir”.Ama Can Yücel’in geçim kaynağı çevirilerdir. Başına dert açacak çeviriler...Yıl 1971, günlerden 12 Mart. Türk demokrasisi bir kez daha darbe alır. İşçi Partisi kapatılır, askeri mahkemeler harıl harıl mahkumiyet kararı verir. Can Yücel de payını Che Guevara’dan “İnsan ve Sosyalizm”; Mao, Che ve Amerikalı bir generalin yazdığı “Gerilla Harbi” çevirileri nedeniyle alır 15 yıl.“Amerikan generalinin bokuna yedi buçuk sene yedik” diye anlatır Yücel “Adam diyor ki Bir memlekette sosyal adaletsizlik çok büyük olursa, halk gerilla hareketine taraf çıkarsa, siz istediğiniz kadar tedbir alın, bunu durdurmanıza imkan yoktur. Adam, Amerika açısından anlatıyor. Bunda kusur bulundu”. Yine yanına Shakespeare’lerini alıp gider Adana Cezaevi’ne. Hepsini çevirmeden ölmek istemediği Shakespeare’leri.“Türkiye’nin Manimarkası’nda birşeyler kokuyor/ Kimine göre tuz, kimine göre et,/ Hamlet!/ Hamleeeeet!”SİNEK İLAÇLI DAKTİLOCezaevi yılları onun için olduğu kadar Güler Yücel için de eziyetlidir. Her ay zorlu bir otobüs yolculuğuyla Adana’ya Can Yücel’i ziyarete gibidir cezaevi. Saçı sakalı kesilmiş, üstü başı perişan bir halde geçirir günlerini. Ama hep çalışarak. Çalıştığı hem şiirdir hem de İnfaz güç bela soktuğu daktilosuyla habire dilekçeler döşenir kanuna bakarak. Bir gün sineklere karşı’ DDT yaparlar cezaevini. “Sineklerle beraber bizi de telef edeceklerdi” diye anlatır o günü, onlar kurtulur ama olan daktiloya olur “Üstü silme DDT, bembeyaz. Çıktıktan sonra Karaköy’de bir tamirci vardı, Alman. Ona götürdüm. Yaptı fakat Bu nasıl bu hale geldi anlayamadım’ dedi. Nasıl anlasın ki elin Almanı daktiloya DDT sıkıldığını?”BOYUN EĞMEYEN ŞİİR1974’te af çıkınca, 15 yılı tamamlamadan çıkar cezaevinden. Elinde üçüncü kitabı “Bir Siyasinin Şiirleri”yle... Bu kitap, Can Yücel’in okuruyla tam anlamıyla buluştuğu’ kitap olacaktır.“Yaşamayı yaşamak istiyorum demiştim/ Neylersin ki bu damda bu dem/ Ayaklarımda uyaklarımda zincir/ Böyle topal koşmalarla geçiyor günlerim/ Oysa methetmek gibi olmasın kendimi ama/ Yaşamım benim en güzel şiirim.”Cezaevinde gözlediklerini, dışarıya’ dair fikirlerini, izlenimlerini, günün siyasasına yaklaşımını yansıtır bu dizelerde. Alametifarikası olan mizah ve sözcük oyunları, Türk şiirine yepyeni bir boyut Durbaş’a göre “Yücel’i geniş okuyucu kitlesiyle buluşturan, kişisel ve toplumsal yaşamın acı bir dönemini dile getiren, öfkeli, alaycı, boyun eğmeyen, siyasal şiirlere ağırlık verilen bir kitap”tır. Şairin kendisine göre ise “kişinin dış baskıların hışmı karşısında kendi özünü hırpalattırmamak için, hatta yitirmemek için kullandığı bir savunma mekanizması, baskının, acının üstüne gidiş” MİSAFİRArtık eskisi kadar beklemeyecektir kitap yayımlamak için. Evdedir ve yalnızca şiir üstüne, yazı üstüne çalışır. Önce Kuzguncuk’ta, ardından Datça. Güler Yücel yemek pişirirken mutfak masasında yazılır şiirler. Peşisıra çıkar “Ölüm ve Oğlum” 1976, “Rengahenk” 1982, “Gökyokuş” 1984, “Beşibiyerde” 1985, “Canfeda” 1986, “Bi Çocuk” 1988, “Kısa Devre” 1990, “Kuzgunun Yavrusu” 1990, “Gece Vardiyası” 1991, “Güle Güle- Seslerin Sessizliği” 1993, “Gezintiler” 1994, “Maaile” 1995, “Seke Seke” 1997, “Mekanım Datça Olsun” 1999, “Alavara” 1999.Mesleği şiirdir Can Yücel’in. Yaşamı boyunca bir iki memuriyet ve çeviri dışında uğraştığı tek meslek. Aynı zamanda davetsiz misafirdir onun için şiir “Ben şiiri ciddiye almıyorum ki zaten, yeter ki şiir beni ciddiye alsın! Davetsiz misafirdir... Pat diye gelir. Ya bir Afrika menekşesini ya ölen bir delikanlıyı bahane eder, oturur karşıma, kaldırabilirsen kaldır artık.”Şiiri öfkedir, sevgidir, mizahtır Can Yücel’in. Oyundur da bolca. Dille, yaşamla, gerçeklikle bir oyun. Yaşayan şiirlerdir, yaşamın içinden fişek gibi geçen şiirler...“Bu gül birşeyin anısı olacak ama neydi unuttum/ Kimbilir belki de sabah sabah yeniden açan umudum”Onun mizahı “Yalanı, aldatmacayı, çelişkiyi, kafasızlığı, toplumsal düzenin ürünü olması açısından ele alan, bunların farkına varmış gibi kimi zaman kendini de konu edinen, ama aldatanın ve aldananın gülünçlüğünü şiirin berraklığında yansıtan bir mizahtır” Selahattin Hilav’ın sözleriyle. Metin Celal ise “Belki ilk anda gülümsersiniz, ama esas olan ardındaki bilgeliktir” diye tanımlar bu mizahı; “Onun dünyaya bakışı eleştireldir. Ama eleştirmekle kalmaz, değiştirmek de ister”.Argo, müstehcenlik, ironi okuru rehavetinden uyandırmak içindir sanki; ayıltıcı, düşünceyi uyandırıcı, harekete geçirici bir etkisi vardır. Akıldır Can Yücel’in çıkış noktası. Düşünceye, dile, yaşama hakim olan akıl. Yaşadığı dünyaya tanıklığı getiren akıl.“Hasan Bülent Kahraman’a göre ise “arınmanın, durulmanın, aşkınlaşmanın, kısacası etikanın şiiridir” Can Yücel’inki. “Aslında bir yokülkenin gerçekleşmesidir. ... Yücel’in şiiri gerçekle gerçekçiliğin, yokülkeyle gerçekliğin çatıştığı bir gerilimin içinden doğar”.Üstten bakmayan, okuyanın karşısında değil yanında duran dizeler zeka bekler önce. Bir çırpıda yazılmış gibi görünseler de, artlarındaki derin dünya görüşünü, sıra dışı birikimi taşırlar. Yücel’in öfkesi, isyanı, heyecanı, coşkusu güldür güldür akar. Yaşamını dizginlemeyen şaire, şiirde filtre ne gerek?BÜTÜNÜN MÜZİĞİCan Yücel için şiir “gürültüden müziğe geçmekti”r beri yandan. Hangi müzik mi? “Evrenin içinde büyük seslerin molekül ve atomlardan başlayan bütünlüğünün müziği”. Şair de bu müziği kuran kişidir haliyle. Şöyle devam eder şiir tarifine “İnsanlar kendi adlarına değil, kainat adına yazarlar. Bütünselliğin dışında şiir yoktur. Hayat ve ölüm de bir bütündür. Şiir bu bütünden çıkan çılgınlıktır.”Şiirinin içindeki müzik başka sanatçılara da ilham verir haliyle. Yeni Türkü “Sardunya’ya Ağıt” ve “İşçi Marşı” şiirlerini besteler. Aslında Yücel, şairle bestecinin birlikte çalışmasından yanadır. Hatta doğaçlama caz çalışmaları yapılmasını ister. Kitaplar kitapları kovalasa da zordur şiirle geçinmek. Gazete yazıları, çevirileri, şiir üstüne şiir; ama ekmek parası bile değildir bunlardan gelen. Ankara ve Dragos’taki baba evlerini satar, Kuzguncuk’ta bir ev alır. Babası sayesinde parasızlıktan şikayeti yoktur evde büyür çocuklar. Güzel, Deniz Bilimleri akademisyeni olur...“Sen ki çiçekleri toplamayan Güzelim/ Çiçekleri sulayan çocuk/ Ve ben ki buruk ve kavruk/ Bir ihtiyar adamım artık/ Öyle güzeldim ki senle, çiçeklerden çok”.Su annesi gibi ressam...“Bir derin uykudaydım ölümün içinden/ Açtım ki gözlerimi/ Bir suyun gölgesi gibi/ Kendisi adeta bir suyun/ Ayakucumda sen oturuyorsun/ Şiir getirenlerin çok olsun çocuğum!”Yeni Hasan ise Gazi Yaşargil’in yolundan gider. Kendi oğluna Can adını veren Yaşargil, Hasan Yücel’e kol kanat gerer, ona Kanada’da nöropataloji konusunda çalışması için yardım eder.“Oğlum hayırlı yolculuklar sana/ Ki annenle ben hayır’ diyoruz/ Bu içinde yaşadığımız körlüğe/ Döneceksin elbet sen daha sağlıklı/ Ve gören gözlerinle insanlığın/ Beni bir daha göremesen bile...”SONUN BAŞLANGICI1989’da çok sevdiği ve mekanı’ olarak seçtiği Datça’ya yerleşir Can Yücel eşiyle. Artık yeni bir yazı kanalı da vardır Mizah dergileri Leman ve Öküz. Her hafta Leman’da, her ayda Öküz’de genç okurlarda iptila politika kardeştir onun için. Zaten ne der? “Hayatımda karım hariç iki şeyi sevdim şiir ve politika.” Türkiye ortamında politik şiir yazmak doğaldır onun için, mayasında vardır bu. Politikayla akrabalığı onu yaşamının son yılında milletvekili adaylığına kadar götürür. 18 Nisan 1999 seçimlerinde ÖDP’nin İzmir 1. sıra milletvekili adayı olur Yücel. Çünkü “Kanserli bir ülkeye ancak kanserli bir şair doğru teşhis koyabilir”. Ancak ÖDP barajı geçemez, meclis dışı kalır. Zaten son başlamıştır Can Yücel için. 1997 yılında teşhisi konan bademcik kanseri artık yakasını bırakmayacağını belli etmiştir iyiden iyiye. Hastaneler, tedaviler, yeniden hastaneler derken çok zorlu iki yıl geçer.“... Güler’i bulup evlenmişim/ Ne iyi tesadüf!/ Üç çocuğum oldu üçü de harika/ Ne iyi tesadüf!/ Şiiri seçmişim, doğru seçim/ Ne iyi tesadüf!/ Öleceğim yakında/ Ne aksi tesadüf!”KAHKAHA ÇİÇEKLERİ1999 Ağustos’unda Datça’daki evinde ağırlaşır Can Yücel. Oğlu Hasan hocası Gazi Yaşargil’i arar, durumu anlatır. Babasının onun için imzaladığı son eserini göndereceğini de söyler. İmzalar da Can Yücel “Mekanım Datça olsun” adlı kitabını “Gazi... gözümün bebeği...giderayak...”.“Ölüm bir eşek şarkısıdır/ Gelir geçer göçer”.Tarih 12 Ağustos’tur. Kaleminden son çıkan sözler bunlar olur, saat durur kalbi. Şükran Kurdakul’a göre “Sözünü budaktan esirgemeyen bir kabadayı”; Zeynep Oral’a göre “Şiiriyle kahkaha çiçekleri üreten, sözcüklere habire takla attıran, dizeleri rengarenk çemberlerde fır döndüren yaramaz bir çocuk; imgelere pabucunu ters giydiren bir sihirbaz”...10 yıl önce bugün bitirir kendi senfonisini.“Konser oldum, bitmemiş senfoniyi bitirdim”... Mahkeme kapılarında bir şairCan Yücel muhalif ve sözünü sakınmayan biri olmanın cezasını’ çeker haliyle. 12 Mart sonrası Adana Cezaevi mahkumiyetinin ardından yıllar içinde sık sık düşer mahkemelere. “Rengahenk” kitabı 12 Eylül döneminde müstehcenlikten yargılanır ve toplatılır. Aynı dönemde yazdığı “Beşi Bir Yerde” şiiri yüzünden de Kenan Evren ve dört arkadaşına hakaretten dava açılır hakkında. Bu davadaki savunması artık bir efsane “Şiirinizde hep göt diyorsunuz. Daha kibar söylenemez mi?”Can Yücel “Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre bu memlekette göte göt denir”.Kenan Evren başka şiirlerinde de nasibini alacaktır Can Yücel’in zeki, usta, benzersiz dilinden “Kabaramazsın kel fatma/ Atan güzel sen çirkin.”Şairin dava edildiği bir diğer devlet büyüğü’ de Süleyman Demirel olur. Yaptığı bir konuşmada dönemin cumhurbaşkanı Demirel’e hakaret ettiği için 18 Mart 1998’de bir yıl iki ay hapis cezasına çarptırılır. Ortalık ayağa kalkar, cezasını affetmesi için Demirel’e dilekçeler yağar. Şairin yorumu ise bambaşkadır “Ben kahraman değilim/ Demirel beni affedecekmişse/ Kolay gelsin! / Benim endişem,/ Ya beni affetmeden önce/ Eceli gelip ölürse.../ Ama onu affetmeye benim/ Sıkletim yetmez/ Ne de cesedim...”“Çevirinin temeli yeni bir yapıt ortaya koymaya bağlıdır”Can Yücel şiire ayırdığı kadar çeviriye de mesai ayırır. İkinci kitabı 1959’da yayımlanan ve dünya şairlerini çevirdiği “Her Boydan”dır. Çeviri ya da tercüme sözcükleri doğru değildir onun yaptıkları için, “Türkçe söyler” dünyanın en değerli yazarlarını. Lorca da çevirir, Brecht de ama gözünün bebeği’ Shakespeare’dir. “Hamlet”, “Fırtına”, “Bir Yaz Gecesi Rüyası” aslına tam olarak bağlı olmasa da literatüre geçen çevirilerdir. Sistemi şudur kendi dilinden “Bu Shakespeare pezevengi Türkçe söylese nasıl söylerdi, bunu düşünüyorum. Bunu düşünürken bayağı güzel şeyler çıkıyor ortaya. Demek ki Shakespeare Türkçe düşünebiliyormuş.” Bu sistemin sonucu olarak “Hamlet”in ünlü “To be or not to be” sözünü “Bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin” şeklinde anlayışını ise şöyle özetler bir söyleşide “Başka bir dilden kendi dilimize çevirirken eğer o dil içinde o olayı yinelemez ve yenilemezseniz, onu yeniden yaratmazsanız hiçbir boka yaramaz. Türkiye’de çevrilmemiş hiçbir şey yoktur, her şey çevrilmiştir. Hiçbir şey değişmemiştir. Çevirinin temeli yeni bir yapıt ortaya koymaya bağlıdır. Çeviri yaparken yeni bir çocuk doğuruyormuş gibi bakmak lazım olaya. Yoksa suni imkanla çıkan çocuklar gibi ancak bize başbakan olur.”“Bahar Noktası” adıyla Türkçeleştirdiği “Bir Yaz Gecesi Rüyası”nın Başar Sabuncu’nun sahnelediği Şehir Tiyatroları yapımı, Türk tiyatro tarihine geçer. “Mırıldana mırıldana peçetelere yazar, bazen de masa örtülerine...”Şiir yazarken dalgınlaşır, kendi kendine konuşur. Çeviri yaparken ise yüksek sesle okur yazdıklarını, hatta bağıra bağıra. Öğleden sonra başlar çalışmaya, gece herkes yattıktan sonraya kadar devam eder. Peçetelere yazar çoğunlukla, işi bazen masa örtüsüne kadar ilerlettiği’ olur. Güler Yücel 2004 yılında Radikal İki’de yayımlanan bir yazısında şöyle anlatır Yücel’in nasıl şiir yazdığını“Her zaman heyecanlı olan Can, şiire yoğunlaştığı an, sakinleşirdi. Can’ın yaratıcılık saati çoğunlukla gece idi. Ortalık sakinleşir, el ayak çekilince, soyunur, anadan üryan divana uzanır, kaşlarını bir aşağı, bir yukarı oynatır; dudaklarıyla mırıl mırıl mırıldanır, bakışları sakinleşir, etrafındaki hiçbir şeyi görmez, her şeyi delip geçer; bakışı, beyinden uçuşan imgelere odaklaşır, adeta onları kovalar, bir yandan da, eliyle bıyıklarını kıvırırdı. Saatlerce öyle hareketsiz kalırdı. Kimse ona dokunamaz, kendi kendine kalır, sonra ayağa kalkar, masanın başına geçer, şiirini veya yazısını yazardı. Bir aşağı bir yukarı odanın içinde dolaşır, daha sonra gecenin bir saatinde beni uyandırır, Bak bakalım, şunu bir dinle!..’ der, bana yazdıklarını okurdu. Ben de uykulu uykulu, onun şiirlerini dinlemeye çalışırdım. Uyanmam için, bana kahve yapar, şu mısra sarkmış dediğim an hemen öfkelenir, daha sonra şiirin girinti çıkıntılarını düzeltir, o davudi sesiyle şiirini tekrar tekrar okurdu. En son haline gelen şiiri temiz bir kağıda o güzelim el yazısıyla yazardı. Odanın ortasına buruşturulup atılmış müsveddeleri toplar, düzeltip saklardım. Ne kadar çok toplamışım bu müsveddeleri.” Can Evi’nde ve şenlikte yaşıyor12 Ağustos 1999 gecesi ölen şair, çok sevdiği günebakan çiçekleriyle uğurlanarak vasiyeti üzerine Datça’ya gömülür.“Beni Datça’ya gömün/ Şu deniz gören mezarlığın orda,/ Define diye deşerlerse ama, karışmam ona!”Can Yücel’in mezarını ise, tonlarca mermeri Datça’ya taşıyan heykeltıraş Mehmet Aksoy yapar. “Can taşı”dır adı. Ana karnında bir çocuk görünümündedir bu mezar; Yücel’in yaşamını üstüne kurduğu umuda gönderme olarak. Etrafındaki taşları Yücel’in yakınları toplayıp getirir. Her daim akan bir su da vardır mezarın üstünde; bugenviller, günebakanlar ve Yücel’in “Ne kadar yalansız yaşarsak o kadar iyi” sözü de. Heykeldeki özel taş gün boyu emdiği güneş ışığını akşamdan itibaren dışarıya yayar. Aile Can Şenliği başlatır ardından. Her Ağustos’ta tekrarlanacak bu şenlik Can Baba’nın sevenleriyle dolup taşar. Arazlar da olmaz değil; MHP karşı bildiriler yayınlar, Datça halkı badem şenliklerine bir tehdit gibi algılar. 2005’te güvenlik gerekçesiyle iptal edilir şenlik. 2006’da İzmir’e taşınır. Bir de Can Evi kurulur Güler Yücel tarafından. Can Yücel’in çocukluğundan kalma kütüphanesi vardır burada; ayrıca el yazıları, çevirileri, mektupları, fotoğrafları, şiir kasetleri, video kasetleri, filmleri, muhtelif sanatçılar tarafından yapılmış büst ve posterleri de. Bugün Can Evi’nde yapılacak 2009 Can Şenliği. “ Ölüm bir eşek şarkısıdır / Gelir geçer göçer. ” Antik Romalılar yitirdikleri insanlar için öldü’ sözcüğünü kullanmazlarmış, kullandığımız diğer vefat etti’ vb. ifadelerde değilmiş tanımları. “yaşadı” derlermiş ölen için. Can Yücel’i anarken de söylenebilecek en doğru söz bu olsa gerek O ölmedi, yaşadı… Ne de olsa “Yaşamı onun en güzel şiiri..” Yüreklerimizi yerle bir eden, 17 Ağustos depreminden birkaç gün önce 12 Ağustos 1999’da şiddetli bir yıkım daha yaşamıştı sevenleri, edebiyat dünyası, şairler, yazarlar, çevirmenler, ve tabii okuyucular.. Çağdaş Türk Şiiri’nin Can’ı artık yoktu, okurlarının ve Datça’nın Can Baba’sı dünyayı terk etmiş, son yıllarını geçirdiği ve çok sevdiği cenneti Datça’dan başka diyarlara yola çıkmıştı bile… Eylül ayına, sonbahara girdiğimiz şu günler, geride bıraktığımız 1999 yılının ağustos ayında yitirdiğimiz Can Yücel’in aramızdan ayrılışının üzerinden 15 yıl geçti, ancak şiirleri her zaman bizimle ve olmaya da devam ediyor. Son birkaç yıldır kapalı olan “ Can Evi”, şairin mezarının tahrip edilmesiyle yaşadığımız üzüntüyü daha da artırmış olsa da şiirleri ve anılarıyla O’nu anmak bir nebze avutacaktır bizi… “Belkim bir kertenkeleydim piç edilmiş bir yağmurun serini bir güzelin çirkiniydim çirkinlerin en güzeli yeşil koşsa güneşlerin gölgesi ben en hızlı yeşiliydim kurbağa yarışlarında annemin .. çatal matal kaç çataldım kimbilir Alıntı biçiminde verilen ve sahibi belirtilmeyen sözler şairin kendisine aittir. bin dereden bir kendimi getirdim haydan gelip huya giden bir huysuz heyheyler içinde bir heydim belkim yedi belkim sekiz belaydım düdük çalar hırsızlanmış polisler ben korkudan üstlerime işerdim üç yıldızlı bir albaydı gökyüzü karşısında önüm açık gezerdim ağzı bozuk meymenetsiz bir ozan rus cenginde cağanozdum bir zaman ..” Böyle anlatır kendi Ben Bir Kertenkeleydim’ şiirinde Can Yücel. Çevresinde höt be höt’ bir adam olarak tanınan ve şu hayatta fazla “zartası zurtası” olmadığından bu tabiri kendine yakıştırdığından bahseder son röportajında.. Şiirinin temelinin yaşadıkları olduğunu söyler. Palmiyelerin kesilmesine karşı durduğu için turizm müdürlüğü görevinden alınan, askerliğini Kore’de çevirmen olarak yapan ve Nazım Hikmet’in öldüğü gün kendi tabiriyle “ kafayı çekip ” kendinden geçen ve BBC Londra’nın Türkçe servisinde spiker olarak çalıştığı işinden, o gün yayın saatinin gecikip sabah Türkçe yayının girilememesinden ötürü “kovulan” gidenlerin ardından şiir söylemeye henüz küçük bir çocukken, ölen arkadaşı Refik’le başlayan bir büyük şair, bir sağlam yürek… O’nu tanımlamak için yaşadığı gibi yazan, şiir gibi adam, hatta “ şiirden adam” denilebilir. Şiirlerinin dili, öylesine gerçek, öylesine çarpıcı, silkeleyici ve şaşırtıcıdır ki, okuyucu bir müddet duraklar, adeta sindirir mısraları bir bir… Sesli okumadan önce prova edilmesi gereken şiirlerdir onun şiirleri, müstehcen ve argo barındırır çokca ağzı bozuk meymenetsiz ozan’ ın .. Zira, O’na göre ne yazık ki “ Türkiye’de özgürlüklerden kala kala küfür etme özgürlüğü kalmıştır bir tek” .. İlk şiirini 10 yaşında babasının Paris’ten getirdiği Beethoven ile Mozart plaklarının etkisiyle yazan, Maarif Müdürü Hasan Ali Yücel’e duyduğu özlemi, babasına hasret çocukluk dönemi geçiren büyüklerin hala söylediği, Mazlum Çimen tarafından bestelenen “ Ben Hayatta En Çok Babamı Sevdim” şiiri ile anlatan Can Yücel, 1926 yılında İstanbul’da ikiz kardeşi Canan’la birlikte hayata gözlerini açtı. Babası ve babaannesinden dinlediği şiirlerle büyüyen Can’a, şiire elverişli bir dünyanın kapıları da henüz çocuk yaştayken açılmış bu sebepten… Hayatı boyunca ideallerinden taviz vermeyen bir babanın oğlu olmanın sıkıntısını çektiğini söyleyen Can Yücel’in , şiirlerinin satır aralarında kendisine ayıracak zamanı olmayan, mesleğine aşık bir baba yatar. Annesine duyduğu sevgi ise bambaşka; “ o sevgiyi anlatacak kadar şair olmadığını” söyler. Ankara ve Cambridge üniversitelerinde Latince ve Yunanca okuyup, çeşitli elçiliklerde çevirmenlik, BBC kanalında spikerlik yapan şair, çevirilerinde, başkalarının “ Tanrı aşkına gitme ” diye çevireceği bir dizeyi “ Allasen gitme ” olarak çevirmesiyle, diline ne kadar sahip olduğu bir yana,yalın ama hakikatli bir samimiyet de gösterir. Sanırız Shakespeare’in ünlü to be or not to be’ sözünü bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin’ şeklinde Türkçeleştirecek ondan başka çevirmen de yoktur … Şiir dünyasına Küfür ve argoların da Türkçe’ye ve hatta şiire dahil olduğunu da öğreten, sözünü sakınmayan Can Baba’nın, ne gelirse diline o gider karşısındakine.. Ne de olsa, ünlü şiirinde de dediği gibi “ Ne kadar yalansız yaşarsak o kadar iyi” .. SEVGİ DUVARI sen miydin o yalnızlığım mıydı yoksa kör karanlıkta açardık paslı gözlerimizi dilimizde akşamdan kalma bir küfür salonlar piyasalar sanat sevicileri derdim günüm insan içine çıkarmaktı seni yakanda bir amonyak çiçeği yalnızlığım benim sidikli kontesim ne kadar rezil olursak o kadar iyi kumkapı meyhanelerine dadandık Alıntı biçiminde verilen ve sahibi belirtilmeyen sözler şairin kendisine aittir. önümüzde altınbaş altın zincir fasulye pilakisi aramızda görevliler ekipler hızır paşalar sabahları açıklarda bulurlardı leşimi öyle sıcaktı ki çöpçülerin elleri çöpçülerin elleriyle okşardın beni yalnızlığım benim süpürge saçlım ne kadar kötü kokarsak o kadar iyi baktım gökte bir kırmızı bir uçak bol çelik bol yıldız bol insan bir gece sevgi duvarını aştık düştüğüm yer öyle açık seçik ki başucumda bir sen varsın bir de evren saymıyorum ölüp ölüp dirilttiklerimi yalnızlığım benim çoğul türkülerim ne kadar yalansız yaşarsak o kadar iyi İlham kaynakları ve şiirlerinin konuları; doğa, insanlar, olaylar, kavramlar, heyecanlar, duyumlar ve duygulardır. Şiirlerinin çoğunda sevdiği insanlar vardır. Bu sebepten kitaplarından birinin adı dahi Maaile dir. Can Yücel için aile çok önemlidir anne ve babası, eşi, çocukları, torunları… Ailesiyle olan sevgi dolu yaşamı şiirlerine yansımıştır, mutfağında yemek pişen, bacasından şiir tüten evinde… Küçük Kızım Su’ya’, Güzel’e’, Yeni Hasan’a Yolluk’ gibi şiirleri çocuklarına bıraktığı mirasıdır aynı zamanda KÜÇÜK KIZIM SU’YA Bir derin uykudaydım ölümün içinden Bir suyun gölgesi gibi Kendisi adeta bir suyun Ayakucunda sen oturuyorsun Şiir getirenlerin çok olsun çocuğum! GÜZEL’E … Sen ki çicekleri toplamayan güzelim Çicekleri sulayan çocuk Ve ben ki buruk ve kavruk Bir ihtiyar adamım artık Öyle güzeldim ki senle, çiçeklerden çok … Ailesinin yanı sıra, şair dostlarına yazdığı şiirler, sitemkar, dostça, içten ve esprilidir İLHAN BERK İÇİN Epiydir görüşmüyoruz kendisiyle seksenlik merdivenini çıka çıka bitiremediği halde hala dinçmiş öyle diyorlar ama oldumbittim bunaktı zaten şiirlerini gerdirmek için avrupaya gidiyormuş arasıra Yaşamının son dönemlerinde alkole, özellikle şaraba düşkünlüğü eleştiri konusu olan Can Yücel, Ömer Hayyam misali, bunu da kendine özgü nükteli haliyle şöyle ifade eder “Erkekler mi sevmez ? – Ben hiç yol kenarında sabahlayan şarapcı bir kadın görmedim.” Can Baba’nın alkol alışkanlığı ile ilgili olumlu bir şey söylenemez elbet.. Alkol yüzünden çok sevdiği, hayatının aşkı, eşi Güler Yücel’le dahi sorunlar yaşayan şairin yakın dostlarından Cezmi Ersöz, “ Gider içerdi Can Baba, kendisine acımadan ama…” başlıklı yazısında durumu şöyle anlatmıştır “Can Baba, hatırlar mısın, bir akşam, arkadaşlarla Kuzguncuk’taki evinize gelmiştik… Evde senden başka kimse yoktu. Yapayalnızdın. Sevgilisi terk etmiş liseli bir öğrenci gibi çaresizdin. Bütün ışıkları, televizyonu, radyoyu açsan da evde garip ve hüzünlü bir sessizlik vardı. …Oysa insanların, bir tutam neşe,öfke, coşku, yaşam sevinci koparmak için uğraştığı, sevinçli ve kutsal bir bahçeydi, eviniz… “Güler, evi terk etti,” dedin neredeyse, ağlamaklı… Önce inanmadık. Çünkü eşin, Güler Ablam, bildiğimiz kadarıyla sana aşıktı ve seni hiç terk etmeyecek gibi görünüyordu. Hatta bir keresinde ona; “Güler Abla, Can Baba’yı biraz yaşlanmış gibi gördüm,” deyince, bana şöyle bir küçümseyerek bakmış, “saçmalama, gittikçe yakışıklı olduğunu söylemişti… Peki, Can Baba, sen dememiş miydin bir keresinde , “Güler benden önce ölürse, ibne olurum,” diye… Çok gülmüştük bu sözüne; “Yoo, gülmeyin çocuklar,” demiştin o bilge ve davudi sesinle, “dünyanın bin bir türlü hali vardır, belli olmaz; Aragon, sevgilisi Elsa öldükten sonra ibne olmadı mı; korkuyorum, ya Güler benden önce ölürse!” Sen de aşıktın Güler Abla’ya ,hem de sımsıkı, tepeden tırnağa… Ama senin yüreğinle oynadığın ıstıraplı bir oyun vardı. Sen aşkını kaybedip kaybedip bulurdun. İşte bu sırada, şiir çıkardı.. “ Bize veda ettiğinde 72 yaşındaydı Can Baba, yaşayabilirdi şüphesiz şiirleri bitmemişti daha.. Bir de vasiyeti vardı bıraktığı şiirlerinden birinde “Beni kuzum Datça’ya gömün Geçin Ankara’yı İstanbul’u! Oralar ağzına kadar dolu Alabildiğine de pahalı, Örneğin Zincirlikuyu’da Bir mezar 750 milyona Burası nispeten ucuzluk Ortada kalma tehlikesi de yok Hayır dua da istemez, Dediğim gibi beni Datça’ya gömün Şu deniz gören mezarlığın orda, Gömü sanıp deşerlerse karışmam ama! ” Bilir gibi başına ne geleceğini mezar taşının, yazmış bu dizeleri böylesine yalın ve can’dan şiirlerini topladığı Can Yücel “ Mekanım Datça olsun” kitabında.. Heykeltıraş Mehmet Aksoy’un tasar yapımını üstlendiği, vasiyetine binaen yapılan mezar, gün boyu emdiği güneş ışığını akşamdan itibaren dışarıya yayan özel tasarımıyla ana karnında bir cenin görünümünde inşa edilen özel bir taş olan “ Can Taşı” nı barındırır. Bu taşın önünde içinden su geçen bir bir göbek bağı uzanıyor ve sanatçının deyimiyle Can Yücel bu göbek bağıyla hayata bağlanıyor… İşte 2011 yılında zarar verilene kadar böyle bir sanat eseriymiş bu güzel mezar, tam Can Baba’ya göre, “deniz manzaralı, nispeten de ucuz”muş.. Çok sevdiği eşi ve ailesi, Can Yücel’in ölümünden sonra evini, her yıl ölüm yıldönümünde sevenleri tarafından ziyaret edilebilsin diye açmıştır. Ancak vandalca zarar verilen Can Baba’nın mezarıyla ilgili olarak hayal kırıklığına uğramış, sonrasında Can Yücel’e hitaben yazdığı şiirinde duygularını dile getirmiş ; GÜLER YÜCEL’DEN CAN YÜCEL’E BİR NAME Yine geldi 12 Ağustos Yine cırcır böcekleri ötüyor Bu yıl Ege Denizi senin dediğin kadar sakin değil Ortalık biraz karışık Taşı kırmakla kalmadılar, beni de kırdılar Bu kırma başka türlü bir kırma Yalnız sana değil Can’cığım .. Şiire saygı duruşudur Can Yücel’i anmak. Ne yazsak eksik kalır, anlatılmaz Can Yücel. “ O çocuklar, o yapraklar, o şarabi eşkıyalar Onlar da olmasalar benim gayrı kimim var ?” demişsin ya Yaprak Dökümü şiirinde.. Seni anmak için biz varız, şiirlerinle birlikte… “Mekanın Datça Olsun” Can Baba ! Hande Yavşan Güvendik CodyCross oyununun cevaplarına yardımcı olan web sitemizi ziyaret ettiğiniz için teşekkür ederiz. Daha önce veya sonra bu zorlu oyunu geçmek için yardıma ihtiyacınız olacak ve web sitemiz sizi CodyCross Spor Grup 145 Bulmaca 2 cevapları ve ipuçları, çözümler ve hileler gibi diğer faydalı bilgilerle donatmak için burada. Diğer birçok oyun geliştiren Fanatee Inc adlı ekip ve bu oyunu Google Play ve Apple mağazalarına ekledi. Seviyeleriniz buradakilerden farklıysa veya rastgele sırayla ilerliyorsa, aşağıdaki ipuçlarıyla aramayı kullanın. CodyCross Spor Grup 145 Merhaba, Oyun çözümünü arıyorsanız CodyCross bilmece için Can Yücel’in çeviri şiirlerini topladığı kitap, o zaman doğru konudasın. Aslında, bir sonraki seviyeye geçmenizi sağlayacak tüm bulmacaları çözebildim. Ana konuya geri dönmek için lütfen buraya tıklayın Codycross Cevaplari HERBOYDAN Şimdi grup’e dönebilirsiniz ve Bulmaca Codycross Grup 145 Bulmaca 2. Şimdilik söylenecek tek şey bu. Umarım web sitemin yardımı ile ilerlemenizi sürdürürsünüz. teşekkür ederim This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT

can yücel çeviri şiirlerini topladığı kitap